میوه‌ها منابع غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان و فیبر هستند که به پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله : بیماری‌های قلبی، سرطان، التهاب و دیابت کمک می‌کنند. این خوراکی‌های مفید دارای طعم، رنگ، اندازه و شکل‌های متنوعی هستند.
بری یک دسته از میوه‌های بسیار پرطرفدار میباشند که شامل حانواده توت‌ها هستند. این خانواده دارای منابع غنی از ترکیبات فعال زیستی مانند پلی فنولیک‌ها و اسیدهای آلی میباشند که فعالیت ضد میکروبی علیه پاتوژن‌های انسانی دارند. خانواده بری یا توت‌ها گروهی از میوه‌ها میباشند که گرد، کوچک، خمیری، آبدار و اغلب خوراکی هستند. به طور معمول رنگ‌های روشن و طعم شیرین یا ترش دارند. این میوه‌ها اغلب دانه‌های زیادی دارند و از آنها در تهیه انواع مربا، کنسرو، کیک یا پای استفاده می‌شود. معروف‌ترین میوه‌های این خانواده عبارتند از رزبری، بلوبری، آکای بری، توت فرنگی و زغال اخته. جالب است بدانید انگور، گوجه، خیار، هندوانه و کدو تنبل نیز از نگاه گیاه شناسی جزو توت‌ها می‌باشد اما بصورت عامه این گیاهان در دسته بری یا توت‌ها قرار نمی‌گیرند.
در این مقاله موضوعات زیر را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
آشنایی با میوه رزبری
رزبری و یا رازبری میوه چند ساله‌ی تو خالی است که در ایران بیشتر با نام تمشک شناخته می‌شود. این میوه به صورت بوته‌ای رشد می‌کند و ساقه‌های آن به جای تیغ دارای کرک است. رزبری به دلیل شکل و ظاهر و طعم منحصر به فردی که دارد یکی از پر مصرف‌ترین میوه‌ها در سراسر دنیا به خصوص اروپا و شمال آسیا است. این میوه در مناطق معتدل و سرد رشد می‌کند و در تابستان و پاییز برداشت می‌شود.
این میوه در رنگ‌های مختلفی چون قرمز، سیاه، بنفش، زرد و طلایی یافت می‌شود و هر رنگ از آن ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های منحصر به خود را دارد. همچنین بخاطر منابع غنی از فیبر، فسفر، ویتامین، کربوهیدرات، آهن، منیزیم، پروتئین، مس و پتاسیم به بهبود عملکرد بدن در بسیار از جنبه‌ها کمک می‌کند. اما یکی از معایب رزبری ماندگاری کم این میوه بعد از برداشت است، به همین علت باید بسرعت مصرف شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که این میوه می‌توانند به جلوگیری از دیابت نوع 2 و چاقی کمک کند. همچنین برگ‌های آن سرشار از خواص درمانی است که قرن‌ها برای کاهش عوارض جانبی بارداری از جمله تهوع و استفراغ استفاده شده است. چای برگ تمشک قرمز برای تقویت رحم، کوتاه کردن زایمان، کاهش عوارض و جلوگیری از خونریزی پس از زایمان استفاده می‌شود.
فواید رزبری
در ادامه به برسی 13 خاصیت مهم میوه رزبری که در سایت StyleCraze به آنها اشاره شده است می‌پردازیم.
1. کمک به مبارزه با سرطان
طبق گفته موسسه تحقیقات سرطان آمریکا، رزبری سرشار از اسید الاژیک است که توانایی پیشگیری از سرطان‌های پوست، ریه، مثانه، سینه و مری را دارد. این اسید به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و با غیرفعال کردن مواد سرطان زا و کاهش سرعت تولید مثل سلول‌های سرطانی باعث کند کردن روند پیشرفت بیماری می‌شود. تمشک سیاه نیز با ایجاد تغییرات ژنتیکی به مباره با سرطان مری می‌پردازد.
2. حفظ سلامت قلب و عروق
این توت‌ها سرشار از فیبر، آنتوسیانین، کتون و ویتامینC است که به حفظ سلامت قلب کمک می‌کنند. رزبری از معدود غذاهایی هست که پوست و گوشت آن حاوی آنتوسیانین هستند. این ماده به طور قابل توجهی خطر بیماری قلبی را در زنان یائسه کاهش دهد و از آسیب اکسیداتیو و التهاب مربوط به این دسته از بیماران جلوگیری می‌کند. آنتوسیانین رزبری باعث گشاد شدن رگ‌ها می‌شود که به جریان خون روان کمک می‌کند و از تجمع پلاکت، تشکیل لخته‌های خون و در نهایت سکته جلوگیری می‌کند. این میوه همچنین حاوی اسید سالیسیلیک هستند که خواص محافظتی قلبی مشابه آسپرین دارد.
3. افزایش باروری و بهبود سلامت جنسی
ویتامین C و منیزیم موجود در رزبری به ترتیب باروری مردان و تولید تستوسترون را افزایش می‌دهند. همچنین آنتی اکسیدان‌های آن با محافظت از جنین پس از لقاح، باعث کاهش خطر سقط می‌شوند. پروآنتوسیانیدین‌های رزبری رگ‌های خونی را شل می‌کند و به خون اجازه می‌دهد تا برای تحریک بیشتر به مناطق حساس جریان یابد در نتیجه میل جنسی را افزایش می‌یابد. به منظور تقویت قوای جنسی بهتر است قبل از خواب از این میوه میل نمایید.
4. کمک به درمان دیابت
طبق گزارشی که توسط دانشگاه ایالتی میشیگان منتشر شده است، برخی مواد مغذی موجود در تمشک بر روی هورمون‌های غیرفعال در بدن تاثیر می‌گذارد و به بهبود تعادل انسولین و قند خون کمک می‌کند؛ درنتیجه تا حدودی از چاقی ناشی از دیابت و عوارض آن جلوگیری می‌کند.
5. کمک به کاهش وزن
این خاصیت را می‌توان به فیبر و منگنز موجود در تمشک نسبت داد. همانطور که قبلاً در مورد فیبر صحبت کردیم، شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه می‌دارد و از پرخوری جلوگیری می‌کند. در واقع، فیبر موجود در یک وعده رزبری بیشتر از یک وعده پولک سبوس یا بلغور جو دوسر است. همچنین منگنز متابولیسم شما را افزایش می‌دهد و به سوزاندن سریعتر چربی کمک می‌کند.
میزان کالری موجود در تمشک کم است و بدون چربی می‌باشد؛ بنابراین می‌تواند یک مکمل سالم برای رژیم کاهش وزن شما باشد. به طور کلی توت‌ها دارای شاخص گلیسمی (GI) پایینی هستند؛ بنابراین قند خون شما را افزایش نمی‌دهند.
6.تقویت بینایی
طبق گفته‌های موسسه ملی بهداشت آمریکا، رزبری حاوی فلاونوئیدها و ترکیبات پلی فنلی می‌باشد که به تقویت بینایی کمک بسیاری می‌کند.
7. تقویت ایمنی
بنا به گفته دانشگاه ایالتی واشنگتن، تمشک‌ها میوه‌های فوق‌العاده‌ای هستند که بدن را قادر می‌سازد تا عفونت‌های ناشی از سیستم ایمنی ضعیف را دفع کند. فیتوکمیکال‌های این میوه بر فرآیندهای ایمنی مرتبط با ایمونوتراپی (درمان بیماری با تحریک پاسخ ایمنی) تأثیر می‌گذارند. همچنین بخاطر داشتن ویتامین C و بتاکاروتن به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک بسیار می‌کنند.
8.خاصیت ضد التهابی
خواص ضد التهابی رزبری سیاه به قدری قوی است که از این میوه به عنوان یک ماده تشکیل دهنده برای تولید محصولات مختلف دارویی استفاده می‌شود. این خواص ضد التهابی را می‌توان به وجود آنتوسیانین‌ها نسبت داد، نوعی از فلاونوئیدها که از بخش آبکی سلول‌های ما محافظت می‌کنند و با التهابات بخصوص التهاب سلول‌های قلبی عروقی مبارزه می‌کنند.
9. تقویت حافظه
باز هم فیتونوترینت‌ها، تمشک سرشار از این ترکیبات است که عملکرد حافظه را تقویت و از زوال عقلی ناشی از افزایش سن جلوگیری می‌کند.
10. کمک به کاهش سرعت پیری
میوه‌هایی مانند رزبری که سرشار از آنتی اکسیدان هستند، برای پوست شما عالی هستند. آنها از پوست دربرابر اثرات مخرب اشعه ماوراء بنفش جلوگیری می‌کنند؛ بدین معنا که اگر پوست شما حساس باشد از قرمز شدن آن جلوگیری می‌کند و باعث سفیدی آن می‌شود. علاوه بر این وجود ویتامین C در تمشک آن را به غذایی ایده آل برای پیشگیری از سرطان پوست تبدیل کرده است.
11. تسکین عوارض ناشی از آرتروز
طبق یک مطالعه پژوهشی در آمریکایی، پلی فنول‌های موجود در رزبری می‌توانند به درمان التهاب و حفظ سلامت مفاصل و غضروفها کمک کنند تا علائم آرتروز تسکین پیدا کند. این میوه همچنین جذب استخوان‌ها(ضعیتی که در آن کلسیم از بافت استخوانی به خون منتقل می شود) را مهار می‌کند.
12. به سلامت زنان کمک می‌کند
تمشک و به خصوص برگ‌های این گیاه فواید زیادی برای زنان در دوران بارداری دارد. یک مطالعه بیان می‌کند زنانی که برگ تمشک را می‌خورند، احتمال پارگی پرده‌هایشان در طول زایمان بسیار کمتر است. آنها همچنین شانس بیشتری برای اجتناب از سزارین، فورسپس یا زایمان با خلاء دارند. مصرف برگ تمشک همچنین می‌تواند زایمان را کوتاه کند و خبر خوب این است که هیچ عارضه جانبی برای مادر و نوزادش ندارد.
13. بهبود سلامت مو
فولیکول‌های مو برای رشد مناسب به جریان خون و اکسیژن کافی نیاز دارند. فولات موجود در رزبری به تشکیل گلبول‌های قرمز سالم کمک می‌کند تا اکسیژن را به تمام سلول‌های بدن بخصوص فولیکول‌ها برسانند. علاوه بر این منیزیم و سیلیکون موجود در آن کیفیت مو را بهبود می‌بخشد و به افزایش ضخامت و رشد سریع موها کمک می‌کند.
منع مصرف و عوارض جانبی
1. تداخلات دارویی
اگر از آنتی بیوتیک ها (مخصوصاً لینزولید) استفاده میکنید، از مصرف این میوه خودداری کنید. به این دلیل که میوه‌ها حاوی ترکیبی به نام تیرامین هستند که می‌تواند باعث افزایش ناگهانی و خطرناک سطح فشار خون شود.
2. ممکن است بر مادران باردار و شیرده تأثیر بگذارد
رزبری ممکن است انقباض در رحم مادران باردار را تحریک کند. قبل از استفاده با دکتر خود مشورت کنید. و در مورد مادران شیرده، تحقیقات کافی وجود ندارد. بنابراین، از مصرف خودداری کنید.
3. اسهال
تمشک (به خصوص برگ) می‌تواند به عنوان یک ادرار آور عمل کند. از این رو، افرادی که داروهای دیگر با اثرات ملین یا ادرار آور مصرف می‌کنند باید از مصرف تمشک خودداری کنند – زیرا انجام این کار می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت شود.
4. واکنش های آلرژیک
برخی از افراد ممکن است بلافاصله پس از مصرف رزبری دچار احساس گزگز یا خارش در دهان و در نهایت خارش روی پوست شوند. صورت، لب ها و زبان ممکن است متورم شوند و در نتیجه خس خس سینه یا احتقان ایجاد می‌شود. همچنین حالت تهوع، درد شکم، سبکی سر و سرگیجه نیز از علائم است. البته این عوارض جانبی بسیار نادر هستند و تنها موارد کمی گزارش شده است. با این حال، مراقب باشید.
چکیده
رزبری و یا رازبری میوه چند ساله‌ی تو خالی است که در ایران بیشتر با نام تمشک شناخته می‌شود. این میوه به صورت بوته‌ای رشد می‌کند و ساقه‌های آن به جای تیغ دارای کرک است. رزبری در رنگ‌های مختلفی چون قرمز، سیاه، بنفش، زرد و طلایی یافت می‌شود و هر رنگ از آن ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های منحصر به خود را دارد.
فواید رزبری:
- کمک به مبارزه با سرطان: رزبری می‌تواند به جلوگیر و کند کردن تکثیر سلولی در سرطان‌های پوست، ریه، مثانه، سینه و مری کمک کند.
- حفظ سلامت قلب و عروق: رزبری با کاهش آسیب اکسیداتیو، التهاب و گشاد کردن رگ‌ها به جلوگیری از لخته شدن خون و سکته قلبی کمک می‌کند.
- افزایش باروری و بهبود سلامت جنسی: ترکیبات منحصر بفرد میوه تمشک باعث افزایش میل جنسی، باروری مردان و تولید تستسترون می‌شود.
- کمک به درمان دیابت: تمشک با تاثیر بر هورمون‌های غیر فعال بدن، تا حدودی از چاقی ناشی از دیابت و عوارض آن جلوگیری می‌کنند.
- کمک به کاهش وزن: این میوه سرشار از فیبر ولی بدون چربی و کم کالری است به همین علت باعث ایجاد احساس سیری در فرد می‌شود.
- افزایش سلامت: ترکیبات موجود در میوه رزبری باعث تقویت بینایی می‌شود.
- تقویت ایمنی: تمشک‌ها بخاطر داشتن فیتوکمیکال، ویتامین C و بتاکاروتن به تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار کمک می‌کند.
- خاصیت ضد التهابی: خواص ضد التهابی رزبری سیاه به قدری قوی است که از این میوه برای تولید محصولات مختلف دارویی استفاده می‌شود.
- حافظه خود را تقویت کنید: میوه تمشک باعث تقویت حافظه و جلوگیری از زوال عقل می‌شود.
- کمک به کاهش سرعت پیری: منابع غنی آنتی اکسیدان رزبری باعث شده این میوه تاثیر زیادی بر تقویت پوست و سفیدی آن داشته باشد.
- تسکین عوارض ناشی از آرتروز: رزبری با درمان التهاب و کمک به مفاصل و غضروفها، درهای آرتروز را کاهش می‌دهد.
- به سلامت زنان کمک کنید: برگ رزبری باعث کاهش زمان زایمان و جلوگیری از سزارین می‌شود.
- بهبود سلامت مو: فولات موجود در رزبری با کمک به تشکیل گلبول قرمز بطور غیر مستقیم باعث تقویت سلامت موها می‌شود.
عوارض مصرف رزبری:
اگر از داروهای آنتی بیوتیک ها (مخصوصاً لینزولید) استفاده میکنید، از مصرف این میوه خودداری کنید. همچنین زنان باردار و شیر ده قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.
آشپزی با رزبری
1. گرانولا با میوه های تازه
مواد لازم:
- 5 فنجان جو بدون گلوتن
- 2 فنجان تمشک تازه
- ½ فنجان گردو
- ¼ فنجان دانه‌چیا
- ½ فنجان اسپند
- ½ فنجان روغن نارگیل
- 1 قاشق غذاخوری دارچین
- ½ قاشق چایخوری نمک
- ¼ فنجان شربت افرا
طرز تهیه:
- فر را با دمای 174 درجه سانتی گراد گرم کنید.
- رزبری و گردو را به قطعات کوچک خرد کنید.
- یک کاسه بزرگ را بردارید و جو دوسر، دانه های چیا، دارچین، روغن نارگیل، شربت افرا و نمک را با هم مخلوط کنید.
- حدود 20 دقیقه یا تا زمانی که مخلوط قهوه ای روشن شود در فر بپزید.
- آن را کنار بگذارید تا خنک شود. سپس می توانید رزبری و گردو را به آن اضافه کنید.
2. دسر تمشک تازه با ماست و شکلات
مواد لازم:
- 1 سبد تمشک تازه
- 220 گرم ماست کم چرب
- 55 گرم شکلات تلخ
طرز تهیه:
- ماست و انواع توت ها را با هم مخلوط کنید.
- شکلات را روی حرارت متوسط آب کنید.
- مخلوط ماست و انواع توت ها را در ظرفی بریزید و با شکلات ذوب شده روی آن بپاشید.
3. پارفه بادام تمشک
مواد لازم:
- 1 فنجان ماست کم چرب
- 2 قاشق غذاخوری عسل
- ½ قاشق چایخوری عصاره بادام
- 1 قاشق غذاخوری بادام خلال شده
- یک مشت تمشک
مواد لازم:
- ماست، عصاره بادام و عسل را در یک کاسه مخلوط کنید تا مخلوط یکدست شود.
- این مخلوط را به دو ظرف دسر تقسیم کنید. تمشک ها را روی آن قرار دهید و با خلال بادام تزئین نمایید.
4. انواع توت ها با سس شکلاتی
مواد لازم:
- 1 ½ فنجان رزبری تازه زده
- 150 گرم شکلات تلخ ارگانیک
- ¼ فنجان آب
- 3 قاشق غذاخوری شکر خام
- 170 گرم توفوی سفت
مواد لازم:
- شکر و شکلات را روی حرارت متوسط آب کنید.
- شکلات ذوب شده، توفو و آب را در مخلوط کن بریزید و هم بزنید تا یکدست شود.
- آنها را به یک کاسه همزن اضافه کنید.
- پودینگ شکلاتی را در چهار کاسه بریزید و روی آنها را رزبری بریزید.
نکته: می‌توانید بجای میوه تازه از پودر رزبری نیز استفاده کنید.